بدهی فرد فوت شده به گردن چه کسی است؟

همشهری آنلاین _ فتانه احدی: سیده پگاه حسنین، عضو رسمی مرکز وکلا قوه قضاییه استان البرز در این باره می‌گوید: برای جواب یه این سوال ابتدا باید مشخص شود که ترکه و مستمری چیست؟

هرچیزی که از متوفی به‌جا می‌ماند را ماترک می‌گویند که شامل اموال، دارایی‌ها و دیون فرد است و مستمری حقوقی است که افراد آن را به صورت ماهانه دریافت می‌کنند. افراد مستمری‌بگیر معمولا پیش‌از بازنشستگی بنا به دلایل پزشکی از کارافتاده می‌شوند و مشمول حقوق مستمری می‌شوند.

او می‌افزاید: بعد از فوت شخص بدهکار یکی از دغدغه‌های طلبکاران وصول طلب خود از اموال شخص متوفی است، ازسوی دیگر باید ترکه به‌ جامانده از شخص متوفی نیز تعیین تکلیف شود. گاهی تنها چیزی که از شخص متوفی به ‌جا مانده است، مستمری دریافتی او از سازمان تامین اجتماعی است.

حسنین ادامه می‌دهد: در چنین صورتی سوال اینجاست که آیا طلب طلبکاران از محل مستمری قابل وصول و مطالبه خواهد بود؟

در جواب این سوال باید به چند ماده قانونی توجه کرد :
براساس ماده ۲۳۵ قانون امور حسبی، بستانکار از متوفی نیز درصورتی‌که ترکه به مقدار کافی برای ادای دین در دست ورثه نباشد، می‌تواند بر کسی که او را مدیون متوفی می‌داند یا نه مدعی است که مالی از ترکه متوفی در دست او است، شکایت کند. یعنی در صورتی که فرد فوت کند و اموالی برای پرداخت بدهی نداشته باشد، طلبکار می‌تواند بر علیه بدهکاران متوفی و یا افرادی که مال متوفی در نزد آنهاست، شکایت کند.

براساس ماده ۹۶ قانون اجرای احکام مدنی و ماده ۹۶ قانون استخدام کشوری توقیف و کسر یک‌چهارم حقوق وظیفه افراد در صورتی که دین مربوط به شخص وظیفه بگیر نباشد مجوز قانونی ندارد یعنی تنها در صورتی که دین برای خود فرد باشد امکان توقیف وجود دارد.

پس در اینجا که بدهی مربوط به متوفی است امکان توقیف مستمری ورثه وجود ندارد.

از طرف دیگر منظور قانون‌گذار از وضع مقررات مربوط به مستمری ورثه حمایت از ایشان بود و به این منظور قواعد خاصی را وضع کرده است، مستمری مذکور از قواعد و قوانین حاکم در زمینه ارث نیز پیروی نمی‌کند و تنها به اشخاص خاصی که به آن در قانون تصریح شده تعلق می‌گیرد که این افراد شامل :

• زوجه متوفی تا زمانی‌که ازدواج نکرده است.
• اولاد صغیر تا زمانی‌که به سن قانونی نرسیده‌اند.
• فرزندان دختر تا زمانی‌که ازدواج نکرده باشد.

ذکر این نکته نیز حائز اهمیت است که قانون مستمری را داخل در ترکه متوفی نمی‌داند و قواعد حاکم بر ارث را به آن تسری نمی‌دهد.

درنهایت باید بیان کرد که درصورتی‌که امکان مطالبه و وصول طلب بستانکار از مستمری متوفی وجود داشت وراثی که از حمایت قانون برخوردار هستند از این حقوق محروم می‌شدند و قانونگذار به هدف خود از وضع این قوانین نمی‌رسید.